Mercimek, gıda lifi içeren ve sağlığa oldukça yararlı bir baklagil çeşididir. 20-70 cm boyunda, ince gövdeli, tek yıllık bir bitki olan mercimek, otsu bir yapıya sahiptir. Kökü çok derine gitmeyen ve ince dallarla kaplı mercimek bitkisi, tohumlarını dallarında taşır. İlkbaharda ekilip sonbaharda hasat edilen mercimek, toprak ve hava koşulları konusunda seçici değildir ve bu nedenle ülkemizin her yerinde yetiştirilebilir. Mercimeğin hem yeşil hem de kırmızı çeşitleri, mercimek köftesi yapımında kullanılabilir.

100 gram mercimek köftesi yaklaşık 240 kalori içerir. Kalorisi yüksek olmasına rağmen, mercimek köftesi A ve B vitaminleri açısından oldukça zengin bir yiyecektir.

Mercimek köftesi, kanda bulunan kolesterol miktarını azaltarak diyabet, yani halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen hastalığın yönetiminde yardımcı olabilir. Ayrıca kalp ve damar hastalıklarına iyi gelir ve kalbi koruyucu etkisi vardır. Kalın bağırsak hastalıklarında ve hemoroit tedavisinde de iyileştirici özelliklere sahiptir. Yüksek oranda demir ve folik asit içerdiği için kansızlığa karşı koruyucudur. Hamile ve emziren kadınların tüketmesi özellikle tavsiye edilir, çünkü bu dönemde artan besin ihtiyacını karşılamada yardımcı olur. Yüksek tansiyon hastaları için de faydalıdır çünkü tansiyonu düşürücü etkisi vardır.

Mercimek köftesi, kalorisi yüksek olmasına rağmen içeriğindeki yüksek oranda besin lifi sayesinde metabolizmayı hızlandırarak kalorilerin yakılmasını sağlar. Bağışıklık sistemini güçlendirir ve kanser oluşumunu engelleyici etkileri olduğu bilinmektedir. Bol miktarda A vitamini içermesi nedeniyle göz sağlığına da katkıda bulunur. Sinir sistemini olumlu etkileyerek sinirlilik halini azaltır ve sakinleştirici özelliklere sahiptir. Ayrıca anne sütünü temizleyici etkisi vardır, bu sebeple emziren kadınların tüketmesi faydalıdır.